Zirkon ve Pırlantanın Farkı

Takı yapımında kullanılan değerli taşlar arasında yer alan zirkon ve pırlanta zaman zaman birbirine karıştırılır. Bu nedenle pek çok kişi bu taşlar arasında nasıl bir farklılık olduğunu merak eder. Pırlanta ve zirkon arasındaki farklar oldukça fazladır. Bu farkları öğrendiğiniz takdirde karşınızdaki taşın hangisi olduğunu ve hangi taş için ne kadar ödeme yapmanız gerektiğini anlarsınız. Bu iki taş kolayca ayırt edilebilir. Ancak ilk önce iki taşı da yakından tanımak önemlidir.

Zirkon taşı doğal olarak var olan ve zirkonyum silikat olarak adlandırılan bir mineraldir. Bu mineraller, insanlığın var oluşundan da önceki zamanlarda dünyada mevcuttur. Milyarlarca yıllık bir geçmişi olan zirkonun farklı renkleri vardır. Zirkon renkleri arasında şeffaf ve mavi ön plana çıkar. Şeffaf renkli olanın daha değerli mavi renkli taşın ise daha sık kullanılır olduğunu söylemek mümkündür. Taşların boyutları da birbirinden farklıdır.

Zirkonlar üç farklı özellik üzerinden değerlendirilir. Bunlar bozulma miktarı, lüminesans ve absorpsiyon spektrumu olarak sınıflandırılır. Spektrum açısından güçlü olmayan modellerde absorpsiyon çizgileri meydana gelir. Çizgi sayısı zirkon türüne göre değişir. Bazı modeller ışığı daha fazla yansıtırken bazıları mat yapıdadır. Zirkonlarda turuncu, sarı, mor gibi farklı renkler vardır. Ayrıca yüksek seviyeli, ara ve düşük şeklinde bir sınıflandırma da zirkonlar için yapılır. Ara ve düşük zirkonlar hasarlı bir yapıya sahipken yüksek zirkonlarda hasar mevcut değildir.

Pırlanta ve Zirkonun Tarihi

Zirkon çok eski tarihlerden beri doğadaki mevcudiyetini koruyan bir taştır. 4 milyarı aşkın bir tarihi olan zirkonun geçmişi neredeyse dünyanın var oluş zamanına kadar uzanır. Bu taş ilk olarak Avustralya’daki kayalardan elde edilmiştir. Ayrıca Sri Lanka’da, Kamboçya’da beş yüz ila bir milyon yıllık taşlar vardır.

Gemologlar, zirkon taşlarının yaşını hesaplarken birtakım değişkenleri göz önünde bulundurur. Yaş belirlemesinde zirkonun içerisindeki bazı minerallere göre hareket edilir. Düşük miktardaki uranyum, kurşun ve farklı mineraller sayesinde yaş tespiti yapılır. Ancak yıllar içerisinde zirkonun yapısında değişiklik söz konusu olabileceği için yaş tespitinde farklı detayların da göz önünde bulundurulması gerekir.

Pırlantanın tarihinin ise zirkon kadar eski olmadığı tahmin edilir. Ancak her ne kadar zirkon kadar eski olmasa da yaklaşık 900 milyon yıl evvel elmas yataklarının oluştuğunu söylemek mümkündür.

Pırlantanın yapımında kullanılan elmas taşları eski dönemlerde metal oyma, ışığı kırma gibi yetenekleri nedeniyle değerli kabul edilmiştir. Ayrıca bu taşların süs eşyası, kesici alet olarak da kullanımına rastlanır. Eski dönemlerde manevi bir güç olarak da elmaslardan yararlanılırdı. Savaşlarda koruyucu olarak kabul edilen elmaslar, belli dönemlerde tıp alanında da kullanılmıştır.

18. yüzyıl döneminde Hindistan en önemli elmas kaynağı olarak kabul edilir. Ancak buradaki madenlerin tükenmesi neticesinde farklı ülkelerde de elmas madeni arayışına girilmiştir. 1725 yılından itibaren farklı ülkelerde de irili ufaklı maden yatakları keşfedilmiştir.

Pırlantanın Özellikleri Nelerdir?

Pırlanta da zirkon gibi doğada kendiliğinden bulunan bir taştır. Elmasın işlenmesi neticesinde elde edilen pırlanta dayanıklı yapısıyla ve parlaklığıyla dikkat çeker. Karat, berraklık, kesim ve renk gibi detaylara göre pırlantanın değeri değişir. Pırlantanın zirkondan ayrılan belli özellikleri vardır. Bu sayede gerçek olup olmadığını anlamak mümkün olur. Pırlantanın özelliklerini şöyle sıralayabiliriz:

• Mohs sertlik ölçeğine göre pırlantanın sertlik seviyesi en yüksek noktadadır.
• Yoğunluk seviyesi 3,5 gram/cm³ kadardır.
• Pırlanta ışığın en iyi şekilde yansıtılmasına yardımcı olur.
• Şeffaf renkli olan pırlantaların değeri daha fazladır. Pırlantada renk sınıflandırması GIA renk ölçeğine göre yapılır. D sınıfındakiler renksizdir. Z sınıfında yer alanların rengi hafif sarıdır.

Pırlanta ve Zirkon Nasıl Ayırt Edilir?

Pırlanta mı yoksa zirkon mu tercih edilmeli sorusunun yanıtı çok fazla kişinin merak ettiği bir konudur. Bu iki taş arasındaki farkın tespit edilmesi için Mohs ölçeği kullanılır. Pırlantanın bu ölçeğe göre 10 seviyesinde yani en yüksek sertliğe sahip olduğu söylenebilir. Zirkonun ise o kadar yüksek bir sertliği yoktur. Mohs ölçeğine göre zirkonun sertliği 7 ila 7,5 seviyesindedir.

Taşların sertlik seviyesi yine sert bir mineralle çizme testi uygulanarak belirlenir. Çelik törpü, kuvars kristali gibi minerallerle taşı çizmeye çalışmanız gerekir. Eğer çizilme söz konusu ise taşın zirkon olduğunu söylemek mümkündür. Pırlantaya benzer olan zirkonu ayırt etmenin bir diğer yolu da kırılma testidir. Pırlanta ve zirkon taşlar kırılma indeksi yönüyle farklıdır. Pırlantada kırılma indeksi 2,42 seviyesindedir. Zirkonda ise 1,93-1,987 seviyesi söz konusudur.  Zirkonlarda kusurlar her zaman daha net olsa da pırlantada bu şekilde bir netlik yoktur. Pırlantanın kusurlarını anlamak o kadar kolay olmaz.

Kübik Zirkon ve Pırlantanın Farkları

Doğal yapıya sahip olan zirkonun yanı sıra yapay kübik zirkondan da bahsetmek gerekir. Bu taş zirkonyum ve zirkonyum oksidin eritilmesiyle elde edilir. İlk olarak malzeme eritilir ardından öğütme işlemi yapılır.

Kübik zirkon da pırlanta ile karıştırılabilen bir taştır. İki taş yan yana geldiğinde birbirinden ayırt etmekte ve hangisinin pırlanta hangisinin zirkon olduğunu anlamakta zorlanabilirsiniz. Ancak ikisi arasında pek çok farklılık mevcuttur. Zirkon yıpranmaya karşı zayıf bir yapıya sahiptir. Ayrıca kimyasal maddelerle temas halinde zirkon çok daha fazla zarar görür. Pırlantada keskin bir görüntü elde edilecek şekilde kesim yapılabilirken zirkonda bu mümkün değildir.

Kübik zirkonla pırlantayı ayırt etmek için belli detaylara dikkat etmek gerekir. Pırlantada doğal bir parlaklık söz konusuyken kübik zirkonyum taşta yapay bir gökkuşağı parlaklığı mevcuttur. Pırlantanın ağırlık yönüyle kübik zirkonu geçtiğini söyleyebiliriz. Elinize aldığınızda pırlantanın ağırlığı hissedilebilir seviyede fazladır. Pırlantanın rengine göre farklı kusurları mevcuttur. Ancak tamamen kusursuz bir taş büyük ihtimalle kübik zirkondur. Pırlantalarda tamamen kusursuz bir taş bulmak zordur.

Zirkon ve Pırlanta Arasında Fiyat Farkı Var mı?

Uygun fiyatlı bir mücevher arıyorsanız zirkon sizin için daha idealdir. Pırlanta ise daha yüksek bir fiyattan satışa sunulur. Değerli taşlar arasında yer alan zirkon ve pırlantanın değeri kesim, renk gibi farklı detaylara göre de değişiklik gösterir.

Evde Pırlanta ve Zirkonu Ayırt Etmek İçin Basit Yöntemler

Evde pırlanta ve zirkonu ayırt etmek için şu yöntemleri uygulayabilirsiniz:

• Pırlantayla zirkonu ayırt etmek için mikroskop kullanabilirsiniz.
• Pırlantanın daha keskin kenarları vardır. Bazı kusurları da mevcuttur.
• Pırlantanın yüzeyine nefes vererek sağlanan buğulanma ile test yapılması mümkündür. Pırlanta yüzeyinde buğu hızlı bir şekilde kaybolur. Ancak buğulanmanın uzun süreli devam etmesi halinde muhtemelen kübik zirkon taşla karşı karşıya olabilirsiniz.
• Kübik zirkonun yüzeyi zamanla bulanıklaşır ve mat bir hâl alır. Aynı zamanda kübik zirkonda çizilme de söz konusu olabilir.
• Kullanılan metal de zirkon ya da pırlanta ayrımı yapmanıza yardımcı olur. Pırlanta altın gibi değerli metallerle bir arada kullanılır. Zirkon ise daha çok altın kaplama gibi emitasyon metaller için tercih edilen bir taş türüdür.

Pırlanta mı Zirkon mu Hangisini Tercih Etmeliyim?

Kişisel tercihlere göre bazen zirkon taşlı aksesuarlar bazen de pırlantalı olanlar kadınlara daha cazip gelir. Bu noktada bütçe de önemli bir detaydır. Pırlanta pahalı olduğu için daha ekonomik bir seçim yapmak isteyenler zirkona yönelebilir.

Kadınlarca tercih edilen pırlanta markalarının başında Model Pırlanta gelir. Markamızın tüm ürünlerinin sertifikalı olması sayesinde siz de elmasın nasıl bir yolculuk yaptığına tanıklık edebilirsiniz. Ayrıca taşın özelliklerini de sertifika sayesinde öğrenebilirsiniz. Yüzük, küpe, bileklik, kolye gibi pırlanta taşlarla bezeli ürünler arasından dilediğinizi satın alabilirsiniz.